فاضلاب و زبالهها و گیاهان خشک کننده و هرز به برکت توسعه شهرنشینی مرداب عینک رشت را نابود میکنند و مرداب نیز هر از چند گاهی با گرفتن جان شهروندان یا مسافران ناآشنا به محدوده یا آسیب رساندن به آبزیان ساکن گویی انتقام میگیرد/
تالاب عینک مردابیست که در حاشیهٔ پارک دانشجوی شهر رشت در استان گیلان واقع شده و به دلیل آنکه در عکسهای هوایی شبیه عینک است به این نام خوانده میشود. این تالاب از مناطق گردشگری مهم این شهر محسوب و محیط آن ۱۲ کیلومتر و منبع آبی آن ۳۰ هکتار است.
به گزارش ایلنا از رشت، استخر عینک، تالابی است در دل شهر رشت، داخل محدوده قانونی، در بخش غربی در مسیر جاده رشت به فومن و در بلوار شهید افتخاری و آبگیری است به طول ۲۶۳۰ متر و عرض متوسط ۱۲۰ متر که قدمت محلههای شلوغ اطراف آن به نیم قرن میرسد.
هزاران قطعه ماهی در مرداب عینک تلف شدند
این آبگیر که از گذشتههای دور یکی از مراکز ماهیگیری در شهر رشت محسوب میشده امروزه تحت تأثیر مخرب فاضلاب انسانی بر اکوسیستمهای آبی موجب تلف شدن هزاران قطعه از این ماهیها شده و این واقعیت را گوشزد میکند که ورود فاضلابهای شهری به اکوسیستمهای غیرجاری چقدر خطرناک و تأسف بار است.
مساحت مجموعه عینک با حوزه پیرامونی خود معادل ۱۲۲ هکتار و مساحت مجموعه در داخل خط مرز تعیین شده ۱۰۹ هکتار است که از کل مساحت مجموعه مورد نظر ۳۲ هکتار را آبگیرهای طبیعی به خود اختصاص داده است که به وسیله صدها چشمه جوشان در بستر خود به صورت طبیعی آب گیری میشود.
دریاچه عینک به وسیله دو معبر ماشین رو که هر کدام ۱۴۳ متر طول دارند به سه قسمت مجزا شامل آبگیر شرقی، میانی و غربی تقسیم میشود و این آبگیرها به وسیله لوله سیمانی به هم متصلند. عمق آبگیرها متفاوت و بین حداکثر چهار و حد اقل ۱. ۶۰ متر است و مرداب دارای جریانی با جهت غربی و شرقی است.
ابعاد دریاچه در طول فصول سال و سالهای مختلف با توجه به میزان بارندگی سالانه، فصلی و ماهانه متغیراست و آبگیرهای موجود دارای عملکرد ذخیره سازی آب به منظور فعالیتهای کشاورزی است که در وضع موجود کمابیش نقش خود را حفظ کرده اما در طول چند سال اخیر به دلیل ساخت و سازهای بیرویه و تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی این نقش مورد تعرض قرار گرفته است.
هیچکدام از طرحهای گردشگری مرداب عینک اجرایی نشدند
با وجود توانهای بالقوه این آبگیر طبیعی بسیار زیبا برای تبدیل شدن به یک مرکز گردشگری-تفریحی در شهر رشت که میتواند کاربرد ملی و حتی فراملی داشته باشد در طول سالیان دراز از گذشتههای دور هنوز برنامه مدونی برای تبدیل کردن این منطقه به یکی از قطبهای گردشگری شمال ایران در دست نیست و با وجود انبوهی از طرحها هنوز هیچکدام به مرحله اجرا نرسیده که دلایلش از این مجال خارج است.
ولیکن تالاب عینک با طول بیش از پنج هزارمتر و عرض متوسط ۱۵۰ متر تاب آوری زیادی در برابر آلودگیهای زیست محیطی ندارد و وجود سه نوع گیاه پیش رونده آبزی از نوع گیاه» لی» و» نی» و س در داخل استخر موجب کم شدن مساحت استخر و کدر شدن آب شده است.
از دیگر مشکلات زیست محیطی تالاب وجود جمعیت انبوهی است که در اطراف آن زندگی میکنند، در این منطقه متاسفانه در دور تا دور استخر و حتی چند متر داخل آب انواع زبالههای جامد تجزیه پذیر و تجزیه ناپذیر دیده میشود.
این زبالهها علاوه بر بوی بد، آلودگی آب و خاک، چشم انداز نامناسبی نیزایجاد کردهاند، همچنین در این استخر گاهی اوقات فاضلابهای خانگی و غیر خانگی مانند فاضلاب ناشی از تعمیرات خودروها که حاوی روغن، گریس و رنگ است نیز وارد میشود.
مرداب عینک نابود میشود
در هشتم بهمن ماه سال گذشته مدیرعامل شرکت سهامی خاص صنایع چوب رشت، طی نامه سرگشاده خطاب به مدیرکل محیط زیست گیلان، از وضعیت بسیارنامناسب تالاب عینک این شهرابراز نگرانی شدید ودر بخشی از آن آورده است: «به مروز زمان این تالاب نابود خواهدشد.
صمید حضرتی درابتدای نامه خود آورده است: «کارخانه صنایع چوب رشت واقع در بلوار شهید افتخاری روبروی بیمارستان قائم عج) و یک ضلع آن به صورت نیم دایره وصل به تالاب عینک قرار دارد، این تالاب تبدیل به متروکه شده و رو به نابودی کشیده شده است».
وی خاطر نشان کرده است: «درسال جاری حدود خردادماه بر روی آب تالاب یک مترمربع گیاه به صورت شناور روی آب تالاب قرار داشت که کم کم در طول دو ماه به مساحت آن ۴۰۰ مترمربع افزایش یافت.
این فعال صنعتی ادامه داده است: «از اردیبهشت ماه تا اواخر مهرماه این تالاب با گیاهان مربوطه پوشیده شده و چون داخل تالاب ماهیهای متفاوت و فراوانی زیست میکردند اکثر شهروندان جهت صیدماهی به عنوان مشغله و حتی جهت رونق سفرهشان اقدام به صید ماهی میکردند که با رویش این گیاه جهت صید ماهی غیر ممکن و کلیه ماهیها به دلیل عدم رسیدن اکسیژن خفه شدند».
حضرتی اذعان کرده است: «چندین مهندس کشاورزی و دکترای کشاورزی جهت اطلاع یابی از این گیاهان به این محل آوردیم که همه علام کردند که این گیاه به نام «آزولا» گیاهان هجومی ازنژاد چینی، تایلندی و کرهای و از پرخطرترین گیاهان در هجوم رویش میباشد و در صورت گسترش این گیاه به مرور زمان تالاب نابود خواهد شد».
وی یادآور شده است: «در تابستان بیش از ۶۰سانتی متر برگهای این گیاه ارتفاع داشته و ریشه آن دونیم تا سه متر است و از زمان شروع فصل سرما کلیه برگهافرسوده و به تالاب نشست کردهاند، مجددآ با هوای گرم رویش کرده و بازهم براثر سرما فرسوده شده و به تالاب نشست کرده است».
این فعال صنعتی، متذکر شده است: «علاوه بر این چهره شهر در آن محل روبه نابودی است و به شدت زشت شده، از طرف دیگر ورودی شهر در مسیر جاده بین المللی رشت به غرب گیلان که همه شاهد آن زشتیهای مرداب دیده میشود که که در این رابطه محیط زیست وشهرداری رشت زیرسوال قرار میگیرند!»
حضرتی تاکید کرده است:» از طرفی املاک این شرکت به دلیل حیات و وجودی این تالاب که تاریخچه شهر رشت است توریستی و گردشگری اعلام شده که مقرر شده جهت سرمایه گذاری اقدامات لازم صورت گیرد تالابهای عینک یک تالاب بینظیر و نگین طلایی و آثار تاریخی شهر رشت میباشد که این تاریخ با این عمل ناپسند به نابودی کشیده شده است امیدوارم شهرداری رشت ومحیط زیست در این مورد تلاش خود را نسبت به برگرداندن تالاب را به وضعیت طبیعی خود تلاش لازم را به عمل آورند».
وی بیان داشته است «از طرفی شرکت آب منطقهای گیلان خود را به عنوان مالک و متولی تالابها مینماید، اگرچنین است این سازمان چه وظیفهای دارد، درصورتی که تالاب در دل شهر قرار گرفته ومتولی آن میبایستی شهرداری رشت باشد به جهت حفظ ونگهداری و زیباسازی دور تالابها ولی به دلیل بهره برداری از آب تالابها چون خروجی آب به زمینهای کشاورزی اب رسانی میشود، آب منطقهای متولی تقسیم آب وباز و بسته نمودن دریچه تالاب در حدنیاز کشاورزان مسوول میباشد که صدها سال این چنین بوده وهست».
مدیرعامل شرکت سهامی خاص صنایع چوب رشت، اضافه کرده است: «حال سازمان آب منطقهای خود را صاحب تالابها میداند، درصورتی که تالابهای مربوطه از اول بلوار شهید بهشتی تا دخانیات در دل شهر قرار دارد که که قسمتی از دور تالاب را از اول تالاب ازسمت بلوار شهید بهشتی توسط شهرداری رشت بهینه سازی شده وکلی سرمایه گذاری کرده، ولی سازمان آب منطقهای چه کاری در رابطه با زیباسازی ونگهداری نموده است؟»
به گفته حضرتی، از طرفی شهر رشت دارای رودخانههایی میباشد که عمده آن رودخانه گوهر رود و زرجوب در دل شهر قرار دارد آیا متولی رودخانهها سازمان آب منطقهای باشد به هرحال طبق قانون وزارت نیزمتولی رودخانهها و تالابها که در استانها این سازمان میباشد، درصورتی که این رودخانهها با زباله وفاضلاب شهری وصنعتی اکثرآ پر میشود وگند آب شهروندان را آزار واذیت میکند که در این مورد همگان شاهد آن میباشند، حال سوال اینست جهت حفظ ونگهداری وپاکسازی اگرمتولی آن سازمان آب منطقهای میباشد، نباید حفاظت کند؟
او اظهار کرده است: «کلیه کاسه وکوزهها برسر شهرداری شکسته میشود و سازمان آب منطقهای در این مورد خود را کنار میکشد و شهرداری با کلی هزینه هرسال جهت بهینه سازی کلیه رودخانهها ی داخل شهر را پاکسازی واطراف آن را در بعضی قسمتهای شهر رشت زیباسازی نموده است که اصولآ به دلیل قرار گرفتن تالابهای عینک که در سفر اول ریاست محترم جمهوری اسلامی آقای دکتر احمدینژاد این منطقه را بازدید نموده واعلام فرمودند منطقه توریستی وگردشگری قرار گرفته که از این نعمتهای خدادادی حفاظت شود و سرمایه گذاران را تشویق نمایند که در این منطقه سرمایه گذاری بهینه صورت پذیرد».
این فعال صنعتی، یادآورشده است: «حال سازمان آب منطقهای خود را مسوول این تالاب میداند که اجاره دادن آب تالابها وکاشت گیاهان هجومی وبی تفاوت بودن این سازمان که توانایی حفظ ونگهداری آن را به هیچ وجه نداشته وندارد و۱۰۰درصد طبق قانون به دلیل قرار گرفتن آن در دل شهر متولی ومسوول حفاظت آن میبایستی به عهده شهرداری رشت باشد که در این رابطه شهرداری طبق ضوابط شهرسازی و زیبا سازی قادر به اجرای آن خواهد بود».
حضرتی، تصریح کرده است: «باعنایت به شرح حال فوق چه کسی صاحب ومتولی تالاب مذکور باشد هیچ ارتباطی به این شرکت ندارد ولی به عنوان یک شهروند لازم دانستم آنچه که اطلاعات خود را بیان نمایم، اعلام نمودم؛ از طرفی این تالاب به دلیل وجود درختان کهنسال هرسال در این فصل هزاران پرنده مهاجر که ماهی خوار بودند به این مکان کوچ میکردند، که به دلیل پوشش روی آب و از بین رفتن کلیه آبزیان وخفه شدن آنان، درسال جاری هیچ پرنده مهاجری به این مکان کوچ نکردند و زیست آبزیان در این مکان کلآ به نابودی کشیده شده است».
وی در پایان از اداره کل محیط زیست محترم استان گیلان تقاضا کرده است به همراه شهردار رشت نسبت به این وضعیت دلخراش اقدام شایسته به عمل آورند و هر ارگانی که متولی تالابهای مذکور میباشد تالاب را به حالت اولیه برگردانند که در غیر این صورت از بین رفتن ونابودن شدن این تالاب را که یکی از نعمتهای خدادادی میباشد، شاهدنباشیم.
جان مسافران ناآشنا با عینک در خطر است
معاون خدمات شهری شهرداری رشت در ۲۶دی ماه سال گذشته نامهای برای ۴دستگاه محیط زیست، جهادکشاورزی، منابع طبیعی وآب وفاضلاب گیلان درباره مشکلات تالاب عینک این شهر ارسال کرد.
در ابتدای نامه سیدمجتبی خدمت بین دانا خطاب به این دستگاهها امده است: «تالاب عینک به عنوان یکی از مهمترین عناصر طبیعی به شمار میآید که از جنبههای گردشگری فراوانی برخوردار بوده ویک جاذبه توریستی باپتانسیلهای بالا برای این شهر محسوب میشود.
وی ادامه داده است: از آنجائی که چندیست مشاهده شده درانتهاییترین قسمت (ضلع جنوبی) تالاب، یک نوع گیاه آب دوست علفی رشد کرده وهم چنان به تکثیر خود ادامه میدهد ومساحت زیادی از این تالاب را در برگرفته، بیم ان میرود با رشد بیرویه خود تمامی سطح تالاب را بپوشاند ومشکلاتی را نیز با خود به همراه داشته باشد.
این مسوول درباره این مشکلات خاطر نشان کرده است: ازآن جمله میتوان به خطرات ناشی از سقوط مسافرین ناآشنا به محدوده و یا آسیب رساندن به آبزیان ساکن در تالاب اشاره کرد که نهایتآ منجر به از بین رفتن تالاب شده و این امر موجبات نگرانی شهرداری را فراهم آورده است.
خدمت بین دانا اذعان کرده است: لذا خواهشمند است باتوجه به اهمیت موضوع، نظرات آن اداره محترم رانسبت به مساله فوق به این اداره اعلام داشته وباعنایت به اینکه شهرداری هرساله برای پاک سازی حریم رودخانهها وتالابها وتالاب عینک اقداماتی را انجام میدهد، درصورت نیاز آمادگی خود را نسبت به هرگونه همکاری جهت پاکسازی ویا زیبا سازی سایت اعلام میدارد.
احیا عینک و پاکسازی مرداب از زباله ضروری است
همچین مدیرکل محیط زیست گیلان در ۳۰بهمن ماه سال گذشته درنامهای خطاب به معاون خدمات شهری شهرداری شهرداری رشت درباره نگرانی از وضعیت تالاب عینک از حیث گیاه آب دوست علفی سنبله آبی پاسخی ارسال کرد.
امیرعبدوس در بخشی از نامه خود با اشاره به بازدید به عمل آورده توسط کارشناسان این اداره کل و رویت منطقه در دو نقطه ابتدایی وانتهایی تالاب عینک، افزوده است: «متاسفانه بامشاهده خشک شدن تالاب ونامشخص بودن ورودی آب و انباشت مقدار زیادی از زباله فبازسازی مسیر ورودی آب به تالاب عینگ با هماهنگی آب منطقهای وپاکسازی زبالههای انباشته شده درحاشیه تالاب جهت زیباسازی واحیاء آن ضروری به نظر میرسد و لذا لازم است دستور فرمائید اقدامات لازم در این زمینه صورت پذیرد».
فاضلاب شهری مستقیم وارد مرداب عینک میشود
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری گیلان هم در ۱۷بهمن ماه سال گذشته خطاب به معاون خدمات شهری شهرداری رشت، در خصوص رشدگیاهان مردابی درتالاب عینک این شهر نوشت: «کارشناسان ستادی این اداره کل ازگیاهان تالاب مذکور نمونه برداری نموده ومشخصات گیاهشناسی مربوطه را مورد بررسی قرار دادهاند.
رحمت اله رحمانی درباره نتیجه بررسیهای گیاهشناسی موجود درتالاب عینک، خاطر نشان کرده است: گیاه تالابی مورد نظر با نام علمی ALISMA PLANTAGO AGUATICA یا بارهنگ آبی (قاشق واش) از تیره ALISMACEAE، گیاهیست که در حاشیه مردابها، نهرها، دریاچهها و باتلااقها دیده میشود.
وی متذکرشده است: «وجود این گیاه در آب راهها مانعی برای عبور آب خواهد بود، ضمنآ برگ و میوه این گیاه توسط حیوانات و پرندگان استفاده میکردد و این گیاه جز ء گیاهان پایا وعلفی بوده وارتفاع آن از ۴۰تا۱۵۰سانتی متر میرسد که توسط بذر و پیاز تکثیر میگردد و میوه آن دارای یک بذر به طول ۲تا ۲ونیم میلی متر است».
این مسوول، تصریح کرده است: «برای مبارزه با این گیاه میتوان از علف کشهای گروه سولفونیل اوره نظیر توفوردی یا بتبازول به مقدار ۳تا ۵لیتر در هکتار البته پس از بررسیهای زیست محیطی بعدی روی این علف هرز موثر خواهد بود».
رحمانی ضمن پیشنهاد کردن برسی موضوع از طریق مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان گیلان، اذعان کرده است: «در زمان نمونه برداری از گیاهان تالاب، مشخص شد فاضلاب شهری منطقه عینک مستقیمآ وارد تالاب شده که منطقه را بسیار متعفن و آلوده نموده است».
وی در پایان، تاکید کرده است: «به احتمال زیاد وجود عناصر و مواد زائد موجود درفاضلاب میتواند یکی از عوامل تکثیر انفجاری بارهنگ آبی باشد که بالطبع شهرداری محترم رشت میبایست بدوآ موضوع فاضلاب شهرداری را در منطقه مذکور مرتفع وآنگاه پی گیر مبارزه با علفهای هرز تالابی گرد».
۱۰ هکتار از مرداب برای احداث پارک دفاع مقدس به بنیاد حفظ آثار واگذار شد
معاون حفاظت وبهره برداری شرکت سهامی اب منطقهای گیلان هم در ۲۷اسفندماه سال گذشته خطاب به معاون خدمات شهری شهرداری رشت پاسخی ارسال کرده است.
محمد رضا مرتضیپور درابتدای نامه خود به استناد به دستورالعمل تعیین حریم کیفی منابع آبهای سطحی، افزوده است: «حریم کیفی درنظر گرفته شده برای تالاب به صورت مقطوع ۱۵۰متر از انتهای بسترتالاب بوده وکاربریهای مجاز درحریم کیفی در نظر گرفته شده، موضوعاتی از قبیل: گردشگری بدون احداث سازه، پژوهشی وآموزشی وکاربریهای مربوط به حفظ تنوع زیستی میباشد».
وی درباره تالاب عینک، متکر شده است: «از آنجایی که تالاب مذکور در محدوده شهری کلانشهر رشت واقع شده است، لذا طبق بند ۲ماده ۵۵فصل ششم قانون شهرداریها، تنظیف ونگهداری وتسطیح معابر وانهار عمومی ومجاری آبها وفاضلابها وقناتها مربوط به شهر به عهده شهرداری میباشد» شهرداری رشت میتواند در این خصوص اقدامات لازم را پی گیری نماید».
این مسوول درعین حال یادآورشده است: «براساس قرار داد منعقده بین شرکت آب منطقهای واداره کل بنیاد حفظ آثار ونشر ارزشهای دفاع مقدس استان، به منظور احداث طرح پارک حوزه دفاع مقدس، در حدود ده هکتار از آب بندان واقع در قسمت غربی به اداره مذکور واگذار شده است».
مرتضیپور در پایان، اظهار کرده است: «به منظور بهبود در امر آب رسانی به بهره برداران پاین دست، عملیات لایروبی اب بندان مذکور توسط سازمان جهاد کشاورزی استان پی گیری میشود و هم چنین برای حفظ وتامین امنیت جانی مسافران ومردم شهر رشت، شهرداری میتواند اقدامات لازم را به عمل آوردم.
باگذشت این مدت و علی رغم این نامه نگاریها، تاکنون هیچ دستگاهی ذیربطی نسبت به پاکسازی تالاب عینک از وجود زباله، گیاهان آبزی، فاضلاب… نکرده و وضعیت این تالاب به شدت نگران کننده و تا مرگ فاصله چندانی ندارد.
یک شهروند ساکن ۲۵ساله در منطقه اطراف عینک در گفتگو با خبرنگار ایلنا از وضعیت نامناسب این تالاب و نیز نداشتن حفاظ وعلائم راهنمایی و رانندگی درسمت چپ معبر ماشین در روبروی راه دسترسی آموزشکده فنی ومهندسی رشت و درسمت چپ جاده رشت به فومن ابرازنگرانی کرد.
وی که خود را حسین میرزاپور معرفی کرد، یادآورشد: تاکنون اتومبیل و موتورسیکلتهای فراوانی در این نهرآب بدون حفاظ سقوط کرده است که به دنبال آن عوامل شهرداری در محل حاضرشده وآن وسیله نقلیه را از آن بیرون میآورند.
این شهروند رشتی درباره وضعیت نامناسب تالاب عینک، بیان داشت: در طی یکسال اخیر ۴جسد انسان در این تالاب کشف شده و ازسویی دیگر فاضلاب مناطق اطراف این چشم اندازشهری وارد آن شده و بوی تعفن به مشام ساکنین در اطراف آن میرسد.
میرزاپور، رویش علف و گیاهان درچندین سال اخیر در اطراف تالاب عینک و منطقه فولکس را از دیگر مشکلات بیان و اذعان کرد: این امرسبب شده کودکان و افراد ناآشنا وارد آن شده و در باتلاق فرو روند و هیچ نهاد مسئولی برای حل این مشکلات اقدامی نمیکند.
وی، اضافه کرد: درچندین سال اخیر، هرروزه مسئولانی از شورای اسلامی شهر و شهرداری رشت، نیروی انتظامی و غیره در منطقه فولکس و عینک حضور مییابند و به اهالی منطقه وعده پاکسازی تالاب عینک و نصب حفاظ برای نهر آب عریض آن میدهند، ولی هیچ اقدامی به عمل نمیآورند و ساکنین محل و مردم تامین امنیت جانی ندارند.
مدیرکل محیط زیست گیلان صبح در گفتگوی با خبرنگار ایلنا در گیلان درباره تالاب عینک، اظهارداشت: تالاب عینک جزو تالابهای بین المللی و ثبت شده در کنوانسیون رامسر و تحت نظارت محیط نیست، بلکه این تالاب به عنوان یکی اززیباترین چشم اندازهای شهر رشت بسیار حائز اهمیت و نیاز است توجه بیشتری به آن بشود.
امیر عبدوس، خاطر نشان کرد: دستگاههای شهرداری رشت، اداره کل حفظ آثار ونشر ارزشهای دفاع مقدس، جهادکشاورزی و آب منطقهای گیلان در مدیریت آن دخیل هستند.
وی ابرازداشت: شهرداری رشت، به این دلیل در مدیریت تالاب عینک نقش دارد، چون درمحدوده شهرواقع شده وآب منطقهای گیلان هم به عنوان متولی آبهای سطحی وزیرزمینی قلمداد میشود.
این مسوول، اذعان کرد: جهاد کشاورزی گیلان نیز به دلیل اینکه در گذشته تالاب عینک یک آب بندان برای مصارف کشاورزی بوده و اداره کل حفظ آثار و نشرارزشهای دفاع مقدس هم ۱۰ هکتار از اراضی آن را برای احداث پارک حوزه دفاع مقدس در اختیار دارد.
عبدوس واگذاری مدیریت تالاب عینک به یکی از این ۴ دستگاه را ضروری دانست و یادآورشد: استانداری گیلان نقش هماهنگ کننده بین این دستگاهها را دارد و باید مدیران آنها را دور هم جمع و مدیریت این تالاب را به یکی از آنها واگذار کند.
وی تاکید کرد: به دنبال تعیین مدیریت برای تالاب عینک باید برای آن پروژه تعریف واز آن به عنوان یک چشم انداز شهری حفاظت کرد تا برای نسلهای آینده به یادگاراز گذشتگان خود باقی بماند.
استفاده از اين خبر فقط با ذكر نام شمال نيوز مجاز مي باشد .
ایمیل مستقیم : info@shomalnews.com
شماره پیامک : 5000592323
working();